Sơ đồ chiến thuật bóng đá 4-2-3-1, hay còn được gọi là sơ đồ hình kim cương, là một lựa chọn xuất sắc của huấn luyện viên Jose Mourinho khi cầm quân tại Chelsea trong mùa giải 2014-2015. Với sơ đồ này, ông đã nhanh chóng đưa đội bóng lên ngôi vô địch Ngoại hạng Anh.

Công thức hoàn hảo cho sự ổn định

Sơ đồ 4-2-3-1 kết hợp sự tinh tế trong tấn công của 4-4-2 và sức mạnh của hàng tiền vệ trong 4-3-3. Điều này giúp đội bóng vừa mạnh mẽ trong tấn công, vừa duy trì sự ổn định trong phòng ngự.

Mời bạn tìm hiểu sơ đồ bóng đá 4-4-2.

Chiến thuật này sử dụng một tiền đạo, hai tiền vệ phòng ngự, ba tiền vệ tấn công và một tiền đạo. Sơ đồ hình kim cương tận dụng sức mạnh của hàng tiền vệ và khắc phục thành công điểm yếu là không cần cầu thủ di chuyển quá nhiều.

Như chúng ta đã biết, sự cân bằng giữa tấn công và phòng ngự là điều huấn luyện viên luôn quan tâm đến khi lựa chọn đội hình.

Cách vận hành sơ đồ hình kim cương 4-2-3-1

Thông qua việc nghiên cứu sơ đồ chiến thuật của Mourinho tại Chelsea, chúng ta có thể thấy rõ cách vận hành sơ đồ này:

Vị trí tiền đạo:

Sơ đồ 4-2-3-1 sử dụng một tiền đạo duy nhất. Cầu thủ này cần có khả năng hoạt động độc lập và chơi đầu tốt. Diego Costa là một ví dụ điển hình cho vị trí này.

Vị trí tiền vệ:

Hàng tiền vệ được coi là điểm mạnh trong sơ đồ này. Họ có những yêu cầu sau:

• Hai cầu thủ đá cánh cần có kỹ thuật và tốc độ để tạo sự đột biến. Họ có thể di chuyển vào bên trong hoặc thay đổi vị trí cho nhau. Eden Hazard và Willian là hai cầu thủ đá cánh kiểu như vậy.
• Một cầu thủ đá ở giữa. Đây là cầu thủ có kỹ thuật và kỹ năng tấn công tốt. Oscar hoặc Cesc Fabregas là những người có thể đá tốt vị trí số 10.
• Hai cầu thủ đá ở tuyến dưới là yếu tố quan trọng nhất trong sơ đồ này. Sơ đồ cần một tiền vệ đá thấp ở phía trên hàng phòng ngự. Anh này cần có kỹ năng phòng ngự, cầm nhịp trận đấu và khả năng chuyền xa. Tiền vệ “box-to-box” là một vị trí quan trọng khác trong sơ đồ này. Anh này có khả năng tranh chấp, hỗ trợ tấn công và phòng ngự tốt. Đồng thời, cầu thủ này cũng có kỹ năng sút xa tốt để ghi bàn từ tuyến hai. Một ví dụ điển hình cho vị trí này là sự kết hợp giữa Nemanja Matic và Cesc Fabregas hoặc John Obi Mikel.

Vị trí hàng phòng ngự:

Hàng phòng ngự gồm 4 người với những kỹ năng cơ bản của hậu vệ. Họ cần giữ khoảng cách giữa các cầu thủ và tranh chấp bóng tốt để đối phó với các sơ đồ khác nhau.

Ưu điểm của sơ đồ 4-2-3-1

Điểm mạnh trong tấn công:

Trong sơ đồ này, chúng ta có một số lượng tiền vệ rất linh hoạt, đây chính là lợi thế dành cho đội bóng khi tấn công. Trong phản công, đội chơi sơ đồ này sẽ luôn có lợi thế về số người.

Khả năng chuyển đổi giữa tấn công và phòng ngự:

Số lượng cầu thủ tham gia tấn công và phòng ngự luôn linh hoạt nhờ sự di động của hàng tiền vệ. Điều này giúp đội bóng hoạt động mượt mà mà không cần truyền đạt thông tin quá nhiều cho các cầu thủ.

Tính cân bằng trong tấn công và phòng ngự:

Chúng ta có thể lựa chọn các cầu thủ tấn công hay phòng ngự cho vị trí tiền vệ để cân bằng đội hình. Tính cân bằng còn thể hiện qua sự di chuyển của các cầu thủ, không cầu thủ hoặc tuyến nào cần di chuyển quá nhiều.

Nhược điểm của sơ đồ 4-2-3-1

Tìm kiếm cầu thủ phù hợp: Hàng tiền vệ của sơ đồ 4-2-3-1 đòi hỏi có những cầu thủ đặc biệt. Đặc biệt là ở vị trí hàng tiền vệ:

• Vị trí tiền vệ phòng ngự trung tâm yêu cầu khả năng chuyền bóng xuất sắc và kỹ năng chơi bóng bằng đầu. Hơn nữa, anh ta cũng cần có khả năng phòng ngự tốt.
• Vị trí tiền vệ “box-to-box” yêu cầu sự bền bỉ, khả năng chuyền bóng và kỹ thuật sút xa. Nếu không đáp ứng được những yêu cầu này, sơ đồ 4-2-3-1 sẽ mất cân bằng và không hiệu quả.

Điều này cho thấy tầm quan trọng của Nemanja Matic. Khi Jose Mourinho chuyển đến Manchester United, ông đã thuyết phục cầu thủ này theo mình. Ngoài ra, Paul Pogba cũng là một cầu thủ có thể thích nghi với vị trí này. Tiếc là khác biệt về tính cách đã không giúp họ hài hòa trong việc cống hiến cho một đội bóng với đội hình xuất sắc.

Các biến thể của sơ đồ 4-2-3-1

Biến thể phổ biến nhất của 4-2-3-1 là 4-1-4-1. Sự khác biệt duy nhất là vị trí của tiền vệ tấn công được thay thế bằng một tiền vệ “box-to-box”.

Kết luận:

Mọi chiến thuật đều cần sự linh hoạt. Hãy nhớ rằng:

• Đội hình cần cân bằng giữa tấn công và phòng ngự.
• Các cầu thủ ở vị trí tấn công hay phòng ngự có thiên hướng riêng.
• Truyền thông đến các cầu thủ cần đơn giản. Việc chuyển đổi giữa tấn công và phòng ngự phải được thực hiện một cách đơn giản nhất.

Để biết thêm thông tin về đội hình chiến thuật trong FO4, hãy truy cập FO4VN ─ Đội hình Chiến thuật FO4 ─ Tra cứu cầu thủ FO4.