Câu chuyện đầy cổ tích của RB Leipzig đã bắt đầu từ năm 2009, nhưng chỉ đến ba năm sau đó, thành công mới thực sự đến với họ.
Ralf Rangnick, người từng làm nên tài năng của Manuel Neuer và đưa Schalke 04 vào bán kết Champions League mùa 2010-2011, đã được bổ nhiệm vào vị trí Giám đốc Thể thao của RB Leipzig sau khi nhận lời mời từ Gerard Houllier – Trưởng phòng Bóng đá toàn cầu của Tập đoàn Red Bull. Sau buổi họp kéo dài bốn tiếng, Rangnick đã quyết định theo đuổi lối chơi tấn công cho Leipzig và tìm kiếm những cầu thủ trẻ phù hợp. Điều cần thiết là họ phải dưới 23 tuổi và có giá rẻ.
Có thể nói, các phương châm của Rangnick không mới mẻ, một số CLB khác như Porto hay Sevilla đã áp dụng trước đó. Mặc dù mới thành lập, Leipzig vẫn thành công. Naby Keita là một ví dụ điển hình. Tiền vệ người Guinea là hợp đồng kỷ lục của CLB, được mua với giá 35 triệu USD hè 2016, nhưng sau hai năm, Leipzig đã bán anh cho Liverpool với giá gần gấp đôi. Timo Werner, người vừa gia nhập Chelsea, cũng là một trường hợp tương tự. Anh được mua từ Stuttgart khi đội này xuống hạng. Các trụ cột khác như cầu thủ chạy cánh Thụy Điển Emil Forsberg từ Malmo và Marcel Sabitzer từ Rapid Vienna cũng đã đến với Leipzig khi còn vô danh.
Bí quyết thành công của Leipzig nằm ở việc tuyển chọn và phát triển cầu thủ theo hệ thống. Leipzig là một trong năm CLB bóng đá do Tập đoàn Red Bull tài trợ, bên cạnh Salzburg, Liefering (Áo), New York Red Bulls (Mỹ) và Red Bulls Brasil (Brazil). Bất kỳ cầu thủ trẻ nào được hệ thống Bóng đá toàn cầu Red Bull phát hiện, đều có cơ hội để chơi cho đội một của một trong năm CLB trên. Tyler Adams, người vừa ghi bàn quyết định trong trận loại Atletico, là một ví dụ. Anh được phát hiện từ New York Red Bulls khi mới 11 tuổi. Sau đó, anh ra mắt đội một của CLB này và sau hai năm chinh chiến ở MLS, anh được chuyển đến Leipzig. Sabitzer, người ghi hai bàn trong trận đấu tối 13/8, cũng có câu chuyện giống như vậy. Sau khi ký hợp đồng với Leipzig, tiền vệ người Áo được cho mượn một năm tại Salzburg để tích lũy kinh nghiệm. Vào tuổi 21, Sabitzer trở về và trở thành cầu thủ trụ cột của Leipzig.
Mô hình mà Red Bull theo đuổi tương tự như City Football Group của chủ sở hữu Man City, nhưng thành công hơn trong việc biến những cầu thủ trẻ thành những ngôi sao. Nhiều học viện bóng đá danh tiếng như La Masia – nơi giỏi trong việc phát hiện và rèn kỹ năng cho cầu thủ, thường gặp khó khăn trong việc đưa họ lên đội một. Southampton và Ajax thường phải bán cầu thủ trẻ để cân bằng tài chính. Ngược lại, Red Bull, và đặc biệt là Leipzig, có cả hai. Họ tạo ra những cầu thủ phù hợp với triết lý của mình và cung cấp đội một cho các thành viên của học viện: những cầu thủ hàng loạt đến Leipzig, những cầu thủ tốt hơn đi tới Salzburg và những cầu thủ khác tiếp tục rèn luyện hoặc chờ thời.
Để phục vụ cho một hệ thống lớn như vậy, Red Bull đã đầu tư nhiều trang thiết bị tiên tiến. Tại cơ sở ở Salzburg, Áo, có sáu sân bóng ngoài trời, một sân trong nhà, một phòng tập gym, một phòng vật lý trị liệu và một phòng tập thể lực được trang bị chip để thu thập và phân tích dữ liệu cầu thủ. Mỗi cầu thủ có một chương trình huấn luyện riêng. Nhờ vào công nghệ này, đội U19 Salzburg đã vô địch UEFA Youth League chỉ sau ba năm kể từ ngày học viện mở cửa.
Bóng đá chỉ là một mảng thể thao trong danh mục đầu tư của Red Bull, nhưng lại thể hiện sự quyết tâm và hình ảnh công ty tốt nhất với công chúng. Năm 2009, sau khi đã xây dựng một hệ sinh thái Red Bull ở nhiều quốc gia, tập đoàn nước tăng lực có trụ sở tại Áo muốn có một đại diện mạnh mẽ trong môn thể thao vua. Ban đầu, họ xem xét Dynamo Dresden hoặc Sachsen Leipzig, những CLB giàu truyền thống ở Đông Đức, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thăng hạng Bundesliga. Tuy nhiên, nguy cơ từ các nhóm Ultra đã khiến Red Bull chọn SSV Markranstadt – một CLB bé nhỏ chỉ thi đấu ở giải hạng Năm của bóng đá Đức.
Ở Đức, không có gì phân biệt rõ ràng hai miền Đông – Tây như bóng đá. Chỉ có một cầu thủ trong đội hình vô địch World Cup 2014 đến từ Đông Đức là Toni Kroos. Dựa trên đặc điểm này, Red Bull đã quyết định tạo dựng một bản sắc mới cho đội bóng mà họ mua, và không gì thuận tiện hơn là một CLB ở Đông Đức. Đây là nơi mà người hâm mộ, dù không bao giờ có cơ hội sánh ngang với Bayern Munich hay Borussia Dortmund, vẫn luôn mơ ước. Từ việc hoài nghi và phản đối ban đầu, số lượng khán giả đến sân Red Bull Arena để cổ vũ cho Leipzig (trước đây là SSV Markranstadt) đã tăng đều hàng năm, từ hơn 2.000 trong những năm đầu thập kỷ 2010 cho đến hơn 40.000 người mỗi trận đấu.
Một CLB không thể chỉ dựa trên truyền thống để vươn lên. Leipzig đã đầu tư mạnh mẽ vào hiện tại. Chi phí cải tạo hệ thống đào tạo trẻ lên đến 30 triệu USD và mỗi mùa, Leipzig chi từ 60 triệu đến 80 triệu USD để mua cầu thủ. Khi Ralf Rangnick đến Leipzig năm 2012, mọi sự đã chuẩn bị hoàn hảo. Ông tập trung vào công việc ông giỏi nhất: duy trì triết lý của CLB bằng những cầu thủ hiện có hoặc mua về. Cuối mùa giải 2015-2016, Leipzig đã giành quyền tham dự Bundesliga và lập kỷ lục thăng bốn hạng trong vòng sáu năm. Trong thời gian Rangnick ở Leipzig, đôi khi CLB đã bị lệch quỹ đạo. Mỗi khi điều đó xảy ra, ông không ngại thay đổi cách ngồi trên ghế huấn luyện viên (nói cụ thể là hai lần), vì ông tin rằng không có HLV nào khác, nếu không hiểu triết lý phát triển của CLB, sẽ ảnh hưởng đến thành công của CLB trong thập kỷ qua.
“Nó mang lại cho bạn đôi cánh…”, như Dietrich Mateschitz – người sáng lập và Giám đốc Điều hành Leipzig từng nói về triều đại Red Bull, ám chỉ khẩu hiệu toàn cầu hóa của thương hiệu. Mateschitz không chỉ nói về thức uống năng lượng của tập đoàn, mà còn là triết lý đa quốc gia, đa nền tảng mà Red Bull đã xây dựng. Ông đã phải chạy khắp Đông Đức, nơi mà từ sau khi nước Đức thống nhất vào năm 1990, đã có nhiều CLB được thành lập hoặc giải thể và các giải đấu hạng dưới (từ hạng Bốn trở xuống) được tổ chức theo thể thức khác nhau. Thậm chí khi Mateschitz đã thành công trong việc mua SSV Markranstadt và đổi tên thành RasenBallsport Leipzig, một CLB mới thành lập ở Markranstadt đã tái sử dụng tên này và chơi ở giải hạng Bảy với quy định mỗi đội chỉ ra sân với 15 cầu thủ.
Xây dựng, phát triển, suy giảm rồi sụp đổ, quá trình này liên tục diễn ra với bóng đá Đông Đức trong nhiều thập kỷ. Leipzig là CLB đầu tiên trong 22 năm kể từ khi bóng đá Đông Đức thống nhất có mặt ở giải đấu hàng đầu nước Đức. Guido Schafer, người phụ trách truyền thông của thành phố Leipzig, nói: “Điều này tốt cho thành phố, tốt cho Đông Đức. Cả thành phố yêu mến RB Leipzig, bên cạnh hai CLB truyền thống Chemie và Lok Leipzig. Mọi người đều hiểu ý nghĩa của việc có một CLB như Leipzig”.
Tuy nhiên, tình yêu dành cho Leipzig chỉ giới hạn trong thành phố. Liên đoàn bóng đá Đức (DFB) quy định rằng mọi CLB đều phải tuân thủ luật “50+1”, có nghĩa là các thành viên, chủ yếu là người hâm mộ, phải sở hữu phần lớn cổ phần và có quyền quyết định như giá vé vào sân. Leipzig đã tìm cách giải quyết bằng cách chỉ trao quyền biểu quyết cho 17 thành viên, chủ yếu là những người có mối quan hệ chặt chẽ với Red Bull. Thay vì duy trì Hội CĐV đông đảo như Bayern Munich với hơn 300.000 thành viên, Leipzig chỉ có vài trăm người hâm mộ. Lý do là phí hội viên của Leipzig lên đến gần 1.000 USD, cao hơn khoảng 60-70 USD so với các đội bóng khác.
Red Bull và những người làm bóng đá ở Leipzig đi ngược lại với cách truyền thống. Họ tạo ra một đội bóng đặc biệt. Mặc dù gặp sự phản đối dữ dội từ hầu hết các CLB Bundesliga, Leipzig vẫn tiếp tục tiến lên. Xe buýt của Leipzig từng bị CĐV Cologne chặn đường gây chậm trận đấu hàng chục phút. Một chiếc đầu bò (biểu tượng của Leipzig) đã bị một nhóm CĐV ultra đập nát và ném xuống sân Red Bull Arena. CĐV Dortmund từ chối đến Red Bull Arena với lý do “không muốn đóng góp vào túi tiền của Red Bull”. Trong khi Leipzig đối đầu với Wolfsburg, một CLB phát triển tương tự và được tài trợ bởi hãng xe Volkswagen, tạp chí bóng đá nổi tiếng Kicker của Đức đã châm biếm gọi trận đấu đó là “El Plastico”, một cách chơi chữ từ “El Clasico” ở La Liga, ám chỉ hai đội đều là những CLB không ổn định, không bền vững.
Tuy nhiên, Leipzig đã vượt lên trên tất cả. Trong bốn mùa gần nhất, họ đã đứng trong top 3 Bundesliga. Và khi đã đạt được điều đó, Leipzig đã bắt đầu thay đổi chất lượng của mình. Đội bóng đã vượt qua Tottenham và Atletico trong Champions League để lần đầu tiên trong lịch sử vào bán kết giải đấu hàng đầu châu Âu. Điều thú vị là Leipzig đã đạt được thành công lúc chuyển giao quyền lực từ Rangnick sang Krosche.
James Powell, Giám đốc Điều hành Red Bull tại Carteret Capital, cho biết Leipzig và Red Bull đều hưởng lợi từ hệ thống toàn cầu. Các thành viên trong gia đình Red Bull không chỉ đảm bảo mục tiêu thể thao mà còn có thể thu hồi vốn đầu tư trong tương lai gần. Chẳng hạn, thương vụ trao đổi Hannes Wolf và Amadou Haidara giữa Salzburg và Leipzig vào mùa hè năm 2019 đã giúp hai đội thu lãi từ hoạt động chuyển nhượng. Hoặc HLV Jesse Marsch, người đã làm việc ở ba CLB thuộc hệ thống Red Bull là New York, Leipzig và Salzburg.
Thành công của Leipzig đã được tính toán kỹ lưỡng từ 10 năm trước, khi Gerard Houllier được bổ nhiệm là Trưởng phòng Bóng đá toàn cầu. Nhờ mối liên hệ rộng rãi ở quê nhà, Houllier mang đến cho Leipzig nhiều trụ cột như Dayot Upamecano, Ibrahima Konate, Nordi Mukiele và Christopher Nkunku, những người đều là tuyển thủ U21 của Pháp. Một ngày không xa, những cầu thủ này có thể đối đầu với các đàn anh như Raphael Varane, Paul Pogba hay N’Golo Kante.
Với tất cả những gì đã đạt được, Leipzig không còn mục tiêu là “càng đi xa càng tốt” ở Champions League, như HLV Julian Nagelsmann từng nói trước trận gặp Atletico.
Thắng Nguyễn (theo BBC)
