Khi Facebook chập chững những bước đi đầu tiên vào Việt Nam, các mạng xã hội Việt đã có mặt. Thế nhưng, sau nhiều năm, các đối thủ của Facebook lần lượt rơi rụng. Điều tương tự xảy ra khi YouTube hay TikTok xâm chiếm thị trường Việt khiến nhiều người thắc mắc, vì đâu nên nỗi này?
Vấn đề vốn là thách thức lớn
Vấn đề chính khiến các nền tảng Việt không thể cạnh tranh với các nền tảng ngoại là về vốn. Khi streaming bắt đầu phát triển ở Việt Nam, ccTalk (sau đổi tên thành TalkTV) của VNG đã xuất hiện từ năm 2014 và thống trị thị trường trong một thời gian dài.
TalkTV là nơi tạo ra các idol trực tuyến đầu tiên ở Việt Nam, những người biểu diễn để nhận tiền ủng hộ từ người xem. TalkTV còn là địa điểm nổi tiếng cho những ViruSs, PewPew và đã góp phần tạo nên cơn sốt Happy Polla ở Việt Nam.
Đáng tiếc, nền tảng này không thể giữ chân các idol, streamer lâu hơn trước sức ép từ Bigo Live, Nimo TV, Nonolive và đã đóng cửa vào cuối năm 2018. Nỗ lực thay đổi và cải tiến sản phẩm của VNG bằng 360Live cũng không mang lại hiệu quả, khi nền tảng này cũng đã dừng hoạt động từ lâu. Theo ước tính của cựu Giám đốc sản phẩm Lã Xuân Thắng, TalkTV hút khoảng 100.000 người xem cùng thời điểm.
Còn với Umbala, CEO Nguyễn Minh Thảo đã thừa nhận việc bị TikTok đè bẹp bằng cách dùng tiền. TikTok đã bỏ ra 1 tỷ USD để thâu tóm Musical.ly của Mỹ vào năm 2017. Trong khi đó, Bigo Live, Nimo TV và Nonolive đều nhận được hàng trăm triệu USD để tấn công thị trường Đông Nam Á. Bigo Live đã bị YY.com của Trung Quốc mua lại vào năm 2019. Cả Nonolive và Nimo TV thuộc sở hữu của hai nền tảng livestream lớn nhất Trung Quốc là Douyu và Huya.
Có thể thấy, đặc điểm chung của những nền tảng ngoại là ‘mạnh vì gạo, bạo vì tiền’. Vì thế, các idol, streamer Việt khó lòng cưỡng lại những lời mời hấp dẫn. Linh Ngọc Đàm từng tiết lộ cô được trả 20.000 USD/tháng để làm việc cho Nonolive vào năm 2018.
Thiếu vốn và khả năng mở rộng
Vấn đề thiếu vốn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng mở rộng của các nền tảng Việt, mà còn làm suy yếu khả năng duy trì và phát triển sản phẩm. TalkTV thường bị người dùng phản ánh về tình trạng lag giật, lỗi sau khi cập nhật. Khả năng chịu tải của server và băng thông là rào cản lớn khiến lượng người xem không có được sự ổn định và phát triển như Facebook hay YouTube.
Kỷ lục livestream của Facebook Gaming ở Việt Nam là 137.000 người xem cùng lúc, do Nam Blue thiết lập hồi tháng 8/2020. YouTube cũng đã ghi nhận kỷ lục 242.000 người xem Độ Mixi sau vụ scandal chửi bậy bị lên sóng VTV. Còn với TalkTV, kỷ lục cao nhất được tạo ra là 30.000 người xem trận showmatch giữa hai tuyển thủ QTV và SofM hồi năm 2015.
Ở các lĩnh vực khác, TalkTV và các nền tảng Việt không có cửa so sánh với đối thủ ngoại. Gần đây, Rap Việt đã lập kỷ lục xem truyền hình với con số 700.000 người xem cùng lúc trên YouTube. Các trận đấu của U23 Việt Nam từng lập kỷ lục người xem trên YouTube và Facebook lên tới triệu người cùng lúc.
Gần đây, mạng xã hội Việt như Gapo hay Lotus cũng cố gắng lôi kéo những người nổi tiếng livestream để thu hút người xem trực tiếp. Tuy nhiên, các mạng xã hội này vẫn gặp phải bài toán khó tương tự TalkTV ngày nào.
Nhìn vào thành công gần đây của TikTok, cả VNG và Umbala chưa tìm ra được đáp án cho vấn đề này. Nếu không tìm được giải pháp, việc đánh bật đối thủ mới như TikTok trở nên khó khăn, và với những ‘gã già dơ’ như YouTube hay Facebook còn khó hơn.
