Nhiều tuyển thủ thể thao điện tử trẻ tuổi đã chứng minh có thể ổn định tài chính và nổi tiếng nhờ chơi game chuyên nghiệp.

Cởi Bỏ “Lăng Kính” Thế Hệ Trước

Hâm mộ nhóm nhạc nữ BlackPink, T.A, sinh viên Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM, gần đây đã chi tổng cộng hơn 5 triệu đồng để dự sự kiện âm nhạc do nhóm này tổ chức tại Hà Nội. “Quyết định này khiến cha mẹ tôi ‘đứng hình’, mắng tôi phung phí dù đây là khoản tiết kiệm tôi tự tích cóp. Mẹ bảo thà lấy tiền đó mua thêm sách vở, quần áo còn có ích hơn. Nhưng với tôi, đây là dịp ‘ngàn năm có một’ không thể bỏ lỡ, còn những vật kia lúc nào cũng có thể mua được”, nữ sinh bộc bạch.

Trong khi đó, một nữ sinh ngụ Q.1 vừa tốt nghiệp Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM) thì chia sẻ phụ huynh “rất ra sức” kiểm soát cuộc đời của em, và việc không tìm được tiếng nói chung khi chia sẻ về sở thích, đam mê của em với cha mẹ đã là chuyện “như cơm bữa”. “Khi có vấn đề xảy ra, mẹ nói nhiều với em lắm. Nhẹ nhàng có, nặng lời có, động tay động chân có và có cả chiến tranh lạnh, miễn là em làm theo mong muốn của mẹ”, nữ sinh giãi bày.

“Ban đầu, em cũng cảm thấy có lỗi lắm. Nhưng sau này, em thật sự muốn mẹ lắng nghe và tôn trọng quyết định của em, thay vì không tiếc lời đay nghiến, chì chiết để em nghe theo lời mẹ. Dần dà, mỗi khi đưa ra quyết định hoặc có vấn đề gì xảy ra, em không còn chia sẻ với mẹ nữa mà chỉ tự trải qua một mình”, người này nói thêm.

Những mâu thuẫn trên không là trường hợp hiếm gặp. Tuy nhiên, phụ huynh nên hiểu rằng trong kỷ nguyên số, “thời cuộc” của việc nuôi dạy con đã khác xưa, theo thạc sĩ Phạm Nguyễn Ngọc Nguyên, nhà đồng sáng lập Care Cube. Cụ thể, chị Nguyên cho rằng, các con hiện nay thích chơi game, “đu” idol (nghệ sĩ thần tượng)… và xem đây là nguồn lực tinh thần, không chỉ mang lại niềm vui mà còn tiếp thêm động lực để con vượt qua áp lực học tập, thi cử lẫn những khó khăn trong cuộc sống.

“Công nghệ là hơi thở, là ‘ngôn ngữ’ của giới trẻ mà cha mẹ cần tiếp cận nếu muốn chung ‘tần sóng’ với con. Hãy cởi bỏ ‘lăng kính’ thế hệ trước, dành thời gian hiểu về game con chơi, idol con hâm mộ với tất cả tôn trọng và niềm tin yêu, vì đây sẽ là ‘cầu nối’ để cha mẹ có thể đối thoại, từ đó làm bạn với con”, chị Nguyên chia sẻ trong tọa đàm “Học làm cha mẹ chủ động” diễn ra hồi tháng 8 ở TP.HCM.

Tuy nhiên, chuyên gia tâm lý cũng khuyên song song với làm bạn, phụ huynh cần đề ra nguyên tắc cho con để xây dựng thẩm quyền của người làm cha mẹ. Cha mẹ cũng cần trao quyền tự quyết có hướng dẫn cho con sao cho phù hợp với bối cảnh. “Việc nuôi dạy con nên được thiết lập từ 2 trục, với trục tung là giới hạn, kỷ luật và trục hoành là sự chấp nhận, tình yêu thương”, chị Nguyên đề xuất.

Thạc sĩ Nguyễn Minh Thành, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại ĐH Công giáo Louvain (Bỉ), thì cho rằng trẻ em thời nay đã khác xưa nhiều. Các bạn nhỏ hiện đã cởi mở chia sẻ về quyền con người hay quyền của những nhóm thiểu số, có tiếng nói kém trong xã hội. “Với bối cảnh khác biệt như thế, hành trình nuôi dạy con cũng sẽ không còn như trước”, anh Thành đúc kết.

Cách Đồng Hành Cùng Con

Trao đổi với phóng viên Báo Thanh Niên, chị Phạm Trần Kim Chi, nhà thực hành tâm lý học tích cực, sáng lập viên ứng dụng Con Của Tui, lý giải đồng hành cùng con nghĩa là đặt mình vào độ tuổi của con để hiểu những tâm tư, mong muốn, tiêu chuẩn ở thế hệ của con. Nhờ đó, cha mẹ có thể hiểu đúng hành vi, phản ứng của con, và có cách trò chuyện, hướng dẫn con phù hợp.

“Cha mẹ cần đồng hành với con như người bạn lớn, chứ không như người bạn ‘bằng vai phải lứa’ chỉ biết lắng nghe, thấu hiểu mà không đặt ra yêu cầu, trách nhiệm. Người bạn lớn này biết cách hỗ trợ con ngày một trưởng thành hơn và quan trọng nhất, hãy chậm lại một bước, đừng dùng suy nghĩ của thế hệ mình, cũng đừng dùng tư duy của người lớn để phán xét đúng sai, tốt xấu lên trẻ nhỏ”, chị Chi nhấn mạnh.

Theo đó, một nghiên cứu thực hiện năm 2019 trên 361 thanh thiếu niên New Zealand ở độ tuổi 11 đến 13 chỉ ra rằng, những yếu tố ảnh hưởng chặt chẽ đến hạnh phúc của bạn trẻ là niềm vui, cảm thấy an toàn và thấy mình có ích. Nhiều nghiên cứu khác cũng đưa ra kết luận tương tự, như trẻ hạnh phúc khi tự tin, có năng lực… chứ không liên quan gì đến lòng biết ơn hay sống có kế hoạch như cách cha mẹ hay giáo dục con.

“Như vậy, để vui vẻ và hạnh phúc, thanh thiếu niên cần những điều khác với cách nghĩ của cha mẹ. Nếu cha mẹ phán xét rằng, ‘Tại sao con chơi trò đó, vui thôi chứ có đem lại cái gì lâu dài không?’ hay, ‘Phung phí như vậy, cái này chơi một lần rồi thôi, có ý nghĩa gì đâu?’ thì nghĩa là cha mẹ đã dùng trí tuệ của người lớn để đánh giá tư duy của con. Và dĩ nhiên, sẽ không được con đón nhận”, chị Chi cho hay.

Tuy nhiên, như thế không đồng nghĩa với việc cha mẹ phải tôn trọng mọi mong muốn, sở thích của con. Chẳng hạn, con mua đồ đắt tiền, con đi xem buổi diễn của idol tốn kém mà cha mẹ cũng phải hiểu và chấp nhận “thì khó cho cha mẹ quá”.

“Cha mẹ không cần phải đồng tình và ủng hộ mọi suy nghĩ của con. Cha mẹ không cần phải hiểu biết hay cảm thấy đam mê một trò chơi, một idol như con. Nếu đó là lĩnh vực cha mẹ không hứng thú thì cũng rất bình thường. Con cái không cần cha mẹ phải thích giống chúng. Điều con cái cần là cha mẹ đừng phán xét chúng. Có như vậy thì mới tạo được sự đồng hành”, chuyên gia tâm lý đề xuất.

“Nên hiểu rằng chọn cách làm bạn một cách dễ dãi không can thiệp thì dễ. Chọn cách áp đặt con phải làm theo cách của cha mẹ cũng dễ. Còn muốn đồng hành thì khó. Điều này cần phải học”, chị Chi lưu ý thêm.